donderdag 17 maart 2011

De centrale missie van de kerk

Van 1979 tot 1981 bracht de kerk een nieuwe Engelstalige editie van de schriften uit, eerst van de Bijbel en twee jaar later van de overige drie standaardwerken. Deze nieuwe uitgaven waren allemaal voorzien van uitvoerige voetnoten, verwijzingen, een Bijbels woordenboek en een studiegids. Het doel van de nieuwe uitgave was tweeledig:

1. Het canoniseren van de fundamentalistische Mormoons-Protestantse orthodoxie die we tegenwoordig van de kerk kennen (Mauss 1994, pp. 103-108). Deze orthodoxie was in de jaren ’60 ontstaan als reactie op de teloorgang van de specifieke Mormoonse identiteit door de toenemende Amerikanisering van de kerk in de eerste helft van de twintigste eeuw. Door de standaardwerken te voorzien van definities en interpretaties, wordt de lezer ongemerkt in de “juiste” richting gedirigeerd en vervalt de noodzaak om zelf na te denken. Ook de inleidende kopjes boven de hoofdstukken zijn vaak misleidend. Het zijn geen samenvattingen van de tekst, maar een a priori indicatie van hoe de kerk wil dat de lezer de tekst interpreteert.

Bovendien kwamen er in de jaren ’70 nieuwe computertechnieken beschikbaar die het mogelijk maakten om grote hoeveelheden tekst te doorzoeken en te indexeren. Met behulp van kruisverwijzingen bracht de afdeling Correlatie (die de zuiverheid van de Mormoonse geloofsleer bewaakt) dwarsverbanden aan die de nieuwe orthodoxie ondersteunden maar waar de teksten inhoudelijk zelden aanleiding toe geven. Het enige verband is meestal een enkel woord, en na vier of vijf verwijzingen ben je weer terug waar je begonnen was zonder ook maar een iota wijzer geworden te zijn.

2. Een tweede doel van de nieuwe editie van de schriften was het genereren van nieuwe omzet (Smith 2010, pp. 27-68). Helaas stonden de Heiligen der Laatste Dagen niet te popelen om de nieuwe uitgave aan te schaffen. De belangrijkste reden hiervoor was de prijs. De “quads” zoals ze in Mormoons jargon genoemd worden (gecombineerde uitgaven van de vier Mormoonse standaardwerken, ofwel “quadruple combinations”) werden uitgebracht in verschillende prijsklassen: de duurste waren in leer gebonden en kostten destijds rond de 100 dollar maar er waren ook goedkope paperback-edities van 14 dollar. Omdat de marge op de luxe edities het grootst was, waren de marketingactiviteiten van de kerk er vooral op gericht deze duurdere versies te verkopen.

In die tijd werden er jaarlijks ongeveer 1 miljoen Boeken van Mormon verkocht en de nieuwe quads brachten hier, door de verkeerd gekozen prijsstrategie, geen verandering in. Ondertussen zat de kerk opgescheept met grote voorraden, zowel van “oude” uitgaven (omdat kopers liever de nieuwe wilden) als van “dure” uitgaven (omdat kopers liever de goedkope wilden).

In 1985 werden daarom twee marketing initiatieven gelanceerd om de verkoopcijfers op te krikken. In maart 1985 zond de kerk per satelliet een toespraak (infomercial?) van apostel Thomas S. Monson uit, waarin de leden werden opgeroepen de nieuwe edities te kopen (Monson 1985).

Om ook de voorraad “oude” uitgaven kwijt te raken, werd tevens het “Family-to-Family programma” opgestart. De leden werden opgeroepen om in de mediatheek van hun lokale kerkgemeente Boeken van Mormon te kopen, te voorzien van een foto van hun gezin en hun getuigenis, en aan de zendelingen te geven. Op de achtergrond hadden de lokale leiders instructies gekregen om eerst de oude edities te verkopen, alvorens nieuwe uit te geven.

Beide acties waren een doorslaand succes. De verkoop verdubbelde in 1985, groeide door naar 3 miljoen in 1986 en piekte in 1990 rond de 6,5 miljoen exemplaren per jaar, ongeveer evenveel als er toen leden waren. Het Family-to-Family programma werd opgeheven en tot op de dag van vandaag kunnen in menige mediatheek verstofte dozen vol oude Boeken van Mormon gevonden worden met vergeelde foto’s en getuigenissen van goedbedoelende Heiligen der Laatste Dagen.

Toen Joseph Smith in 1830 een “openbaring” kreeg om de rechten van het Boek van Mormon in Canada te verkopen, liep dat uit op een jammerlijke mislukking (Jensen 2009). Ruim hondervijftig jaar later bleken zijn opvolgers, geheel zonder openbaring, in staat om de leden niet één, maar twee keer te laten betalen voor dezelfde religieuze koopwaar (immers, de "oude" Boeken van Mormon die voor het Family-to-Family programma werden gebruikt, waren al eerder door de kerk geproduceerd met tiendegelden - giften van de leden). Met recht stelde Thomas Monson in bovenvermelde toespraak: “Het publiceren van de schriften is de centrale missie van de kerk geweest sinds de tijd van Joseph Smith”.

Reageren?